Stamreeks
familie Sterk
De name Starck schynt
herghekomen te zyn van sta recht, dat is oprecht ende zonder vallen in
anstoot staande te
blyven, als een die onder zynen last niet en valt noch
buyght, maar recht staat (www.dbnl.org).
In
2007 waren er in Nederland circa 2.700 naamdragers van de familienaam Sterk
(www.meertens.knaw.nl).
|
Emmakade,
Lemmer
Vader
Johannes Wierd Sterk (Lemmer 1910)
Oudouders.
Antoon
Sterk
(ook wel Antoon Stark en Starke, ook wel Anthoon
Sterk, Sterke en Stark, ook
wel Bernard Germain Antoin Stark) is
geboren in 1783 in de gemeente Vreden in
Duitsland (zie hiervoor de huwelijksakte op
deze pagina), was van beroep weversgezel, en woonde ten tijde van zijn
huwelijk in Heerenveen. Hij is op 12 januari 1814 – 30 jaar oud - gehuwd
in Schoterland (mairie Heerenveen), departement Vriesland, met de toen vijf tot
zeven maanden zwangere Janke Hendriks Kempes,
- 22 jaar oud – (geboren in Pasveer, gedoopt 4 maart 1791 in Heerenveen, ouders: Hendrik Hendriks
Kempes, van beroep Meester wever, en Janke Christiaans Doeve). Hij
ondertekent dan nog met Stark.
Nog geen twee maanden na het huwelijk is het eerste kind van
Antoon Sterk en Janke Hendriks Kempes geboren. Bij de geboorte van hun derde
kind ondertekent hij met Sterk. Zij zijn de ouders van Elisabeth (Stark), geboren 5 maart
1814 in Schoterland (Heerenveen), Hendrika (Starke),
geboren 19 maart 1816 in Schoterland (Heerenveen),
Gerardus Antoons (Sterk), geboren 20 juni
1819 in Oosterzee (Lemsterland), en van Hendrik (Sterke), geboren 24
september 1823 in Oosterzee (Lemsterland).
Op maandag 4 januari 1847 is Anthoon Sterk
(1783-1869) als getuige aanwezig bij de aangifte van het overlijden van
Sjoukjen Innes Visser op zondag 3 januari 1847 in Lemmer. Nederland is
sinds 1848 een parlementaire democratie en telt dan omstreeks drie miljoen
inwoners. Antoon Sterk is overleden in de gemeente Lemsterland
op 10 februari 1869. Hij was 86 jaar oud en ten tijde van dit overlijden gehuwd.
Janke Hendriks Kempes is in hetzelfde jaar als haar echtgenoot overleden in de gemeente
Lemsterland op 2 december 1869. Zij was 78 jaar oud en ten tijde van dit overlijden weduwe.
Het echtpaar Anthoon en Janke Sterk is meer dan 55 jaar gehuwd
geweest.
Het
stadje Vreden in de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen
De plaats
Vreden ligt vlakbij de Nederlandse
grens, een kilometer of 20 van Aalten. Eind 18e eeuw ging in Vreden
de welstand achteruit door annexatie van het gebied door de Fransen.
De zogenaamde Hollandgangers waren seizoensarbeiders afkomstig uit
een gebied dat grofweg het huidige Noord- en Midden-Duitsland omvat.
Zij zagen zich, vanwege zeer matige toekomstperspectieven en karige
middelen van bestaan in het eigen leefgebied, genoodzaakt gedurende
de zomermaanden hun heil te zoeken in Nederland, met name in het
westen, en een aantal bleef daar doordat ze in het huwelijk traden
of goed werk vonden.
Op 19 augustus 1811 is door brand een deel van Vreden
verwoest geweest.
De Wever
van de
Amsterdamse hoogleraar en directeur van de Rijksacademie Prof.
August Allebé (1839-1927)
Huwelijksakte
oudouders
Op
de eerste bladzijde van
deze huwelijksakte staat dat de ouders van de bruidegom, Jan
Hendrik Stark en Jeannette
Rozing, ten tijde van dit huwelijk beiden overleden
waren.
|
Betovergrootouders.
Gerardus Antoons (ook wel Anthoons) Sterk,
geboren 20 juni 1819 in Oosterzee, van beroep arbeider/werkman, is gehuwd in
Lemsterland op 18 mei 1851 met Meintjen
Theodorus Neits, geboren 29 maart 1825 in Balk, van beroep
dienstmeid. Op de huwelijksakte staat het bewijs vermeld “dat de bruidegom
heeft voldaan aan den dienst der Nationale Militie”. Ten tijde van de
stichting van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden omstreeks 1815 was er
de zogenaamde nationale militie, een nationale dienstplicht op basis van
loting. Pas veel later gold de militaire dienstplicht voor alle mannen vanaf
18 jaar, of een vervangende dienstplicht. Op de huwelijksakte van hun zoon Johannes
wordt als beroep van Gerard
Antoons vischventer vermeld, de eerste van deze familie Sterk die zaken in vis
deed.
Oosterzee
Zij zijn de ouders van Anthoon Sterk, geboren 20 april 1852
(5 jaar oud overleden op 16 augustus 1857), Theodorus Sterk, geboren 9 april
1854, Johannes Sterk, geboren 17 augustus
1856, Anthoon Gerardus Sterk, geboren 17 december 1858 (10 weken oud overleden op 27
februari 1859), Antoon Sterk, geboren 9 maart 1861, Grietje Sterk, geboren
13 april 1864 en Hendrik Sterk, geboren 28 november 1865. De kinderen zijn
geboren in Lemmer. Op het inschrijvingsformulier gemeente Lemmer staat
Hendrik niet genoemd, wel een dochter Geertje, geboren 30 november 1865. Het
zou om een tweeling kunnen gaan, de geboortedata komen van verschillende
bronnen. Geertje is 30 december 1866 overleden. Nadere informatie bij de geboorte van Johannes Sterk: “vader
afwezig, is arbeider”.
Gerardus (Antoons) Sterk is op 6 april 1899 op 79-jarige
leeftijd in Lemmer overleden. Ten tijde van zijn overlijden was hij
gehuwd. Meintjen Theodorus Neits is op 26 september 1915 op 90-jarige
leeftijd in Lemsterland overleden. Ten tijde van haar overlijden was zij
weduwe. Het echtpaar Gerardus en Meintjen Sterk is bijna 48
jaar gehuwd geweest.
Overgrootouders.
Johannes Sterk is
geboren
op zondag 17 augustus 1856 in Lemmer*, in wijk 4, huis 385. Zijn beroep was vischkoopman dan wel vischventer. In 1880 worden wijk 4, huis
653, in Lemmer vermeld, en in 1910 wijk 4, huis 785. Hij is gehuwd in Lemmer op 20 mei 1880 met Dina Visser,
geboren vrijdag 6 april 1860 te Lemmer, van beroep dienstmeid* (ouders:
Steven Jelles Visser, van beroep visscher te Lemmer, en Susanna Gerrits ter
Velde).
Zij zijn de ouders van Meintje – van Wilhelmina - Sterk,
geboren 2 maart 1881, Steven – van Stephanus - Sterk, geboren 18 oktober
1882 en overleden op 28 januari 1883, 14 weken oud,
Gerardus (Johannes) Sterk, geboren 11 mei
1884, Stephanus Johannes (Steven) Sterk, geboren 5 november 1886, Susanna
Sterk, geboren 21 februari 1889, Theodorus Sterk, geboren 22 augustus 1891,
de tweeling Grietje – van Margaretha - Sterk en Jelle – van Julianus -
Sterk, geboren 29 september 1894, Anthonius Johannes Sterk, geboren 20
december 1896, Claris – van Clarus - Hendrikus Sterk, geboren 29 augustus
1899, en Johannes Gerhardus Sterk, geboren 20 september 1902. Alle kinderen
zijn geboren in Lemmer.
Dina Visser is op donderdag 24 februari 1927 op 66-jarige
leeftijd in Lemmer overleden. Ten tijde van dit overlijden was zij gehuwd. Johannes Sterk
is op woensdag 30 november 1932 op 76-jarige leeftijd overleden in Lemmer.
Ten tijde van dit overlijden was hij weduwnaar. Het echtpaar
Johannes en Dina Sterk is
bijna 47 jaar gehuwd geweest.
Overgrootvader
Johannes
Sterk 1856-1932
Leeuwarder Courant, zondag 6 januari 1878
|
Leeuwarder Courant, dinsdag 22 januari 1878
|
In een studie over Lemmer: “Het Peperhuis, Lemmer voornaemde
haven aan ‘e Sudersé" staat over Johannes Sterk geschreven: “De eerste Lemster hangbaas die een
visser een schip verschafte, was Johannes Sterk, hij liet in 1895 een botter
bouwen bij de plaatselijke scheepsbouwer Piet de Boer ten behoeve van Jelle
Koornstra”. De grote Lemster visinkopers waren De Rook, De Jager, Sterk
en De Blauw”.
In de “Naamlijst voor den Telefoondienst, Uitgegeven
door het Hoofdbestuur der Posterijen en Telegrafie, januari 1915” staat het
bedrijf van Johannes Sterk afgekort omschreven als: ”Vissch.,
bokkingrookerij, en nettenh.” met telefoonnummer: 4. Op de briefkaart die hij 1 maart 1916 stuurt aan den heer B.
Posthuma in Harlingen vraagt hij: “Mijnheer, Zend u mij die 6 riem
stroopapier maar”, waaruit opgemaakt kan worden dat hij goede zaken deed.
Hij zal dit ‘stroopapier’ als verpakkingsmateriaal hebben gebruikt (6 riem =
6 x 500 vel, formaat vier keer folio).
Op
het briefpapier van de Fa. Johs. Sterk, Volendam Lemmer, staat het
Volendamse telefoonnumer vermeld: 211, en
telegrafeeradressen "Imex" voor Lemmer en "Sterk" voor
Volendam. Onder Import staat: "Groot- en Kleinhandel in visscherij-artikelen,
specialiteit in zoete bokking, filiaal de eerste Volendammer vischrookerij
en vischhandel annex vischbakkerij en garnalenpellerij Volendam.". Onder
Export staat: "Groot- en Kleinhandel in haring, zoute visch en stokvisch,
ansjoviszouterijen, vischbakkerijen, garnalenpellerijen,
marineerinrichtingen.". Postcheque-giro-rekening no. 16896, Lemmer Bankier
"De Friesche Bank", Lemmer hoofdkantoor, Lemmer.
In antwoord op de vraag aan
Johannes van Dam wat een zoete bokking is, zoals vermeld in
bovenstaand briefhoofd, schrijft hij in de bijlage PS van Het
Parool van 8 oktober 2011: "Er waren veel soorten bokking,
verschillend door de soort gebruikte haring en de verwerking. Zo
onderscheidde men gewone bokking, die één à vijf uur gerookt werd
en licht gezouten, tegenover Engelse spekbokking, die zes dagen in
het rookhuis hing en zwaar werd gezouten. En dan spreek je nog van
bakbokking, Zuiderzeebokking, verse bokking, de zwaarder gerookte
harde bokking en dan de Harderwijkers, Lemster, droge- of
strobokking. Zoete bokking is, denk ik, de minst gezouten soort,
soms ontzilt, meestal gestoomd en daardoor zachter en zoeter.".
Deze foto is
vermoedelijk gemaakt van een oude ansichtkaart uit omstreeks
1920. Het is een ietwat geflatteerde impressie van het
filiaal in Volendam van de firma van Johannes Sterk. Het
filiaal stond destijds in een 3500 vierkante meter groot
weiland. In 1984 lag het bedrijf inmiddels middenin het oude
centrum van Volendam. De gemeente heeft het gesaneerd en in
1985 in z’n geheel gesloopt.
|
De ansjovis
trekt in april naar het noorden en komt langs de kust van
België en Nederland om zich voort te planten. Het is een
kustvis die in grote scholen zwemt. Ook in de Zuiderzee was
de visserij op ansjovis van grote betekenis. De vis werd
gezouten en in vaatjes gedaan, om daarin een jaar lang te
rijpen. Een wijze van inleggen die al in de 17e
eeuw was uitgevonden. Op de foto is de te verwerken
ansjovisvangst voor het visverwerkingsbedrijf Sterk te zien.
|
Deze
advertentie in De Standaard is van 8 januari 1937, ruim 4
jaar na het overlijden van Johannes Sterk is de firmanaam
nog ongewijzigd.
|
De Standaard
was een christelijk dagblad, dat verscheen in de periode 1872-1944.
|