|
Kermisoverpeinzing
bij een oude familiefoto
De oude familiefoto
dook op in een versleten leren portefeuille van m’n heit. Blij verrast was ik
hierop de voltallige familie van m’n vaders kant aan te treffen inclusief de
oom en tante uit Amsterdam van wie ik verder geen afbeeldingen kende. De
boodschap van de foto was overduidelijk: de Amsterdammers waren thuis, in Sneek,
de stad van tante Akke en m’n beppe Anne die ooit op molen De Hen woonden in
de restanten van het oliemolencomplex met dezelfde naam. Het thuisfront in
Amsterdam werd per post van de hoogtijdagen in Sneek op de hoogte gebracht. Het
was 1928 en voor de plaatselijke kermis brak in dat jaar een spannende tijd aan.
Het deed me nieuwsgierig speuren naar aanvullende informatie.
Allereerst was er
dat bericht in de krant waarin werd gerept over het beëindigen van de kermis.
Velen zagen in dit pure volksvermaak toch nog iets zondigs. De krant berichtte
erover.
Sinds
1910 was het in 1928 al voor de derde keer dat er een poging was ondernomen om
dit vertier te verbannen. Overigens niet met succes. Zelfs in 1953 kwam er nog
zo’n onzalig voorstel dat terecht door de raad werd verworpen. Gelukkig maar,
want de kermis was niet weg te denken uit het stadsbeeld en betekende voor de
gewone burgerbevolking een vorm van vertier die zeer welkom was daar er in de
rest van het jaar alleen maar hard gewerkt moest worden. De kermis van weleer
werd gehouden in de derde week van augustus, de roemruchte Sneekweek die later
naar de eerste week van de oogstmaand verhuisde.
De herinnering aan
de kermis van weleer doet een beeld voor ogen toveren van binnenvarende
merkeschippers die zich wisten verzekerd van de aandacht van een lonkende
kinderschare. Straks helpen met sjouwen en opbouwen leverde ongetwijfeld een
vrijkaartje op. De spullebazen lagen met hun skûtsjes in de Westersingel naast
het Martiniplein. Maar er waren ook kermisfamilies die zich de aanschaf van een
vrachtwagentje met woonwagen konden permitteren. Een enkeling kwam nog met paard
en wagen. De woonwagens stonden geparkeerd op het Oud Kerkhof rond de Grote
Kerk. (Toen jaren geleden een groep woonwagens zich hier verzamelde moest ik
daar weer aan denken.)
De opbouw kon pas
beginnen na de dinsdag omdat er op die dag nog veemarkt was op het Martiniplein.
Pas in 1932 werd die verplaatst naar het terrein achter de Stationsstraat. De
vele cafés speelden een grote rol tijdens de kermis, maar het waren toch vooral
de attracties waarvoor men naar Sneek kwam. Het is me niet gelukt te achterhalen
welke dat toen precies waren, maar er waren natuurlijk kramen van tentdoek en
panelen met fraaie illustraties en de grotere verlokkingen. Galanterie-, suiker-
en nogatkramen, een schiettent, touwtjetrekken voor de kleintjes en blikken
omgooien met een aantal zachte ballen (oude gevulde sokken?) vond je soms
verenigd onder één tentdoek, sla jut op de kop, oliebollenkramen, een
poffertjeskraam waar je zo gezellig en intiem in met kleden afgeschermde hokjes
kon vertoeven, de draaimolens voor kinderen, de zweef voor ouderen evenals de
luchtschommel, een golfbaan (“hobbelende geit”), misschien een
auto-caroussel en dat alles werd overgoten met muziek uit een diversiteit aan
draaiorgels. Niet schreeuwerig, maar harmonieus, lichtjes opzwepend want de
spullebaas wilde wel klanten natuurlijk. En die kwamen, want de vele spaarpotten
waren met liefde voor de kermis geleegd.
Zo maar wat
overpeinzingen waarbij ik op verzoek aanvullende informatie kreeg op het
Facebook van Sneek su het ut weest waarvoor mijn hartelijke dank.
Informatie
op Facebook
|
Kermis in Groningen,
gezien vanaf hotel De Doelen, bron: geïllustreerd weekblad Het Noorden
van 20 mei 1927.
|
|
Kermis in Groningen
op de Vischmarkt, gezien vanaf de Korenbeurs, bron: geïllustreerd weekblad
Het Noorden van 20 mei 1927.
|
De
opbouw van de zweef op het Zaailand voor de Leeuwarder kermis in de jaren 20.
Rotterdam
omstreeks 1900
...
nog een groet van de kermis in Rotterdam
Draaimolen
op de Rotterdamse kermis
Kermis
tijdens de paardenmarkt in Zuidlaren, bron: weekblad Het Noorden van
28 oktober 1927.
Kermis
Groningen, bron Het Noorden van 27 mei 1927.
Kermis
Groningen, bron Het Noorden van 27 mei 1927.
Kermis
Groningen, bron Het Noorden van 27 mei 1927.
Kermis
Groningen, bron Het Noorden van 27 mei 1927.
Kermis
Groningen, bron Het Noorden van 27 mei 1927.
Theatertent
op de kermis
op het Broereplein in Bolsward
Kermis
in Harlingen met ijskar en luchtschommel
De
golvenbaan in het lunapark in Amsterdam
Vermakelijkheden
in het lunapark in Amsterdam
De
achtbaan in het lunapark in Amsterdam
Kermis
op het Amsterdamse Stadionplein, bron weekblad De Week in Beeld
van 5 juni 1942.
|
Reclameaffiche voor de kermis in de Wibaustraat
in Amsterdam van 12 oktober tot en met 20 oktober 1957. Het is een
ontwerp
uit
1955 van de Amsterdamse graficus en schilder Nicolaas Wijnberg
(1918-2006).
|
|
De liefde voor de kermis gaat zover dat sommige
vrienden van de draaimolen met nijvere handen hun creatieve werk lieten
doen met deze miniaturen als gevolg.
|
Nostalgische
boerenkermis, zweef, kop van Jut en steile wand, Nijhoarne 26 september 2015.
Kermisfamilie
in Nijhoarne, 26 september 2015.
...
en het interieur van een kermiswagen op het Flaeijelfeest in Nijhoarne.
|
De
hobbelende geit, vroeger de kermisattractie van de overburen Arjaans in
de Dr. Wumkesstraat in Joure. Hun kermiswagens stonden op het veldje
van de Pikestjelp tegenover ons huis. De succesvolle hobbelende geit is
al ruim een eeuw oud en omstreeks 1900 in België gebouwd. Nu is de
attractie eigendom van Jen en Jeanet Boersma uit het Friese Anjum.
|
Luchtschommels
op het Flaeijelfeest in
Nijhoarne.
|
Wat
schetste mijn verbazing toen ik op de nostalgische kermis van het
Flaeijelfeest in Nijhoarne
opeens een nietig tentje zag staan. Het deed me
meteen denken aan de
Vliegbomsport-attractie die in de jaren 70 van de vorige eeuw wel in
Joure op de kermis stond. Het was mijn favoriete bezigheid om hier wat
kermiscenten te spenderen in de hoop de hoofdprijs te winnen. Met dit
behendigheidsspel was het de bedoeling om met gevoel voor timing door
middel van een miniatuur bommenwerper een bom neer te laten op een
genummerd vel papier. Wiens bom op het hoogst mogelijke nummer terecht
kwam had gewonnen. Je speelde dit spel dus met een voltallige bezetting
van alle bommenwerpers. Als de spullenbaas de bommen had geplaatst en de
vliegtuigen aan hun rondjes begonnen was het zaak jou eigen bommenwerper
in de gaten te houden. Zodra die boven jouw vel papier vloog, moest je
op het juiste moment op de knop voor je drukken. Dan werd de bom gelost.
Was je te laat, dan kwam de bom buiten het veld terecht en kon je naar
je prijs fluiten. Ik vond het altijd reuze spannend en heb hier ook vaak
een prijs gewonnen. Eentje heb ik nog steeds in huis.
|
De
hoofdprijs
|
De vliegbomspel-attractie is al zeer oud. Op de facebooksite van
kermisfoto's kwam ik deze tegen uit de collectie van Be Bats.
Be
Bats op facebook
|
|
