Overzicht
van publicaties
Wat zal mijn eerste officiële publicatie geweest zijn?
Een schrijven waarmee ik de buitenwereld betrad met mijn
pennenvrucht? Ik vermoed dat het een opstel is geweest dat ik als
schooljongen instuurde voor een wedstrijd die was uitgeschreven door de
Nederlandse Zondagsschool Vereniging. Ik won er een prijs mee, een boek
dat ik nog steeds koester als een waardevol bezit.
|
1975
Penninga's molen in Joure, de geschiedenis van een monument.
|
De molenhobby bracht mij weer echt op het schrijverspad. Toen in 1975 het monumentenjaar gevierd werd, achtte ik de tijd
rijp om de molen waarop ik vrijwillig molenaar was met een boekje te
vereren. Ik wijdde uit over de geschiedenis en werking van de molen en
besteedde ook aandacht aan de
betekenis van de wiekstanden. Journalist en Joure-kenner P.R. van der
Zee liet z’n deskundig oog er nog eens over gaan en zo ontstond een 12
pagina’s tellend informatieboekje in A4-formaat met een omslag waarop
een eigen tekening stond afgedrukt. Een tekening overigens die niet af
was, want tijdens de verkoop op de molen zat ik ijverig te tekenen met
zwarte pen waarmee ik de laatste hand legde aan deze uitgave. Ik denk
niet dat er veel boekjes op die manier verschenen zijn.
|
1977
Langs
oude Friese windmolens (Wommels)
Een uitgave van
Stichting De Fryske Mole i.s.m. het Gild Fryske Mounders. Het boek bevat
150 oude foto’s en ansichten van molens in Friesland die van een korte
toelichting zijn voorzien.
|
1978 Penninga’s Molen in
Joure,
de geschiedenis
van een monument (2e druk)
Van het boekje over
Penninga’s Molen verscheen in 1978 de tweede druk met op de cover nu
een foto van de molen en de oude woninkjes van de molenknechten van
weleer. De huisjes hebben de tand des tijds niet overleefd. De molen
wel, al is het een dubbeltje op z’n kant geweest. Zij was vervallen
tot een waar wrak dat werd overschreven als “schandvlek van de vlecke
Joure”. In de tweede druk werd het hoofdstuk over de technische
beschrijving aangepast met nieuwe tekeningen.
|
Perskaart
uit de periode 1979-2006 als medewerker
van het vakblad De Molenaar.
Mijn eerste
bijdrage kreeg de
titel mee:
"Friese
molens pronkten in fraai septemberweer".
Het was een reportage
over de jubileumexcursie van "De Hollandsche Molen".
Mijn laatste artikel
ging over de oliemolen van Zwolle, De Passiebloem.
(Eerst uitgeverij
Dalfsen, nu uitgave van Eisma, Leeuwarden).
|
1980 Fries molenboek
Samen met andere molenkenners schreef ik het
Fries molenboek. (Leeuwarden, 1980 – uitgever Fryske Akademy
nr. 578).
In 1972 verscheen het eerste overzichtswerk
"Molens van Friesland". Het gaf een inventarisatie per
1 juli 1968. Dit boek, dat daarop voortbouwt, maar geen herziene
uitgave daarvan is, geeft een inventarisatie per 1 juli 1979
(131 molens). 60 molens werden in die tussentijd gerestaureerd.
Zelf schreef ik een uitvoerige geschiedenis over het Oude Friese
Molenbedrijf. Ook leverde ik foto's en werkte ik mee aan de
inventarisatie.
|
1984
Strijd in de Veenpolder
Presentatie boek Strijd in de Veenpolder
|
In het kader van het boek Strijd in de
Veenpolder gemaakte foto voor de poldermolen De Hersteller.
Artikel en foto dateren uit 1984. |
1985
Us Fryske mûnen
1999
Fryske Moletaal, benamingen bij de Friese poldermolen
Samen
met Jan Hofstra en Sjerp de Jong deed ik onderzoek naar de
Fryske Moletaal. Het resultaat van speuren in oude bronnen en
interviewen van oude molenaars heeft ertoe geleid dat veel van
de vaktaal voor de toekomst is vastgelegd. Onlangs heeft het
Gild Fryske Mounders het boek in ringband herdrukt.
|
1995
Friese Molens
In
verband met het 25-jarig jubileum van De Fryske Molen in 1995
werkten diverse redactieleden en oud-redactieleden van De
Utskoat en tevens andere molenkenners aan een nieuw Fries
molenboek. Cramer, Hofstra, Sierkstra, Bunskoeke en
ondergetekende hebben met behulp van vele vrijwilligers in het
molenveld een gedegen werkstuk afgeleverd met interessante
inleidende hoofdstukken en een uitgebreide inventarisatie.
De
Utskoat is het kwartaalblad van De Fryske Mole en het Gild
Fryske Mounders.
In december 2015 komt ter gelegenheid van het
40-jarig jubileum van dit blad jubileumnummer 160 uit. |
1999 It grifformearde tsjerkje fan Tsjerkwert
Toen in
1987 dit kerkje de deuren sloot, kwam het in particuliere
handen.
Dat leidde tot een
grote restauratie wat weer aanleiding was voor een
artikel in de
dorpskrant ‘t
Skieppesturtsje. Maar
eigenaar Joop Nota wilde
eigenlijk wel een
uitgebreide folder om aan de vraag van belangstellenden te
kunnen voldoen. Zo
ontstond dit boekje dat in een drieluik het verhaal
vertelt van de
geschiedenis, de restauratie en de huidige bestemming als
ruimte voor
kunstzinnige amateurs. Het verscheen in 1999 maar is inmiddels
uitverkocht.
|
1999
Een drieluik over een bijzondere molen, verfmolen De Kat aan de Zaanse
Schans.
(De tekening is van
de hand van de auteur, ingekleurd door de
kunstenaar Martin Sijbesma)
Martin
Sijbesma
“Een eentonig
gedreun maakt zich meester van het indrukwekkende molenlijf van
de pas volledig gerestaureerde verfmolen “De Kat” aan de
Zaanse Kalverringdijk. Dit oerritme wordt veroorzaakt door de
kapperij die blokjes verfhout fijnhakt. De matige noordenwind
maakt het niet nodig dat ook de machtige kantstenen hun werk
kunnen gaan doen. Molenaar Piet Kempenaar is bij ons komen
zitten in de sobere, doch sfeervolle hut van ‘zijn’ molen.
Samen met collega Sjors van Leeuwen huurt hij de molen van de
Vereniging De Zaansche Molen die zich beijvert voor de
instandhouding van het Zaanse molenerfgoed. Vooral aan De Zaanse
Schans is die molenpracht nog dagelijks te bewonderen. Al dat
fraais doet de tijden van weleer herleven dankzij de inzet van
de molenaars en last but not least dankzij de onbebouwd gebleven
Kalverpolder waarin vogels en molens hun biotooprechten
behielden. Dat heeft in het verleden de nodige strijd gekost,
maar het wijdse molenpanorama dat zich nu voor de ogen van de
talloze toeristen ontvouwt is zo fantastisch, dat je je
nauwelijks kunt voorstellen dat er ooit boze bouwplannen geweest
zijn die hieraan voorgoed een einde zouden maken. De beide
molenaars van “De Kat” hebben hun mineralen- en
verfhoutenmalerij in de loop der jaren uitgebouwd tot een uniek
windmolenbedrijf waarin op het gebied van traditionele
verfstoffen en aanverwante artikelen geen nee te koop is.”
Zo begon mijn
verhaal over een bezoek aan deze bijzondere molen in 1999,
geschreven in opdracht van het schildersblad van Eisma’s
Vakpers. Na een uitgebreid verslag, met een historische schets,
volgde een aflevering waarin Dirk Spijker, een 36 jarige
verfhoutmalersknecht bij Heijme Vis & Zonen over de leef- en
werkomstandigheden op de stoomverfmolen vertelde. Een verslag
dat ik ontleende aan een staatsenquête uit 1890. Afsluitend
volgde het verhaal van Spijker zijn baas Heyme Vis. De molen
behoorde ooit toe aan de bekende firma Heijme Vis & Zonen,
verhoutmalers te Zaandam.
|
2000 De Babuurstermolen bij Tjerkwerd
In
het jaar 2000 herdachten we op de Babuurstermolen van Tjerkwerd de
2000 jarige strijd tegen het water in Friesland. Ter gelegenheid
daarvan schreef ik dit boekje dat over die strijd gaat. Maar ook het
verhaal over de molen komt volop aan bod. Toen ik in de jaren 70
dagelijks vanuit Joure naar Bolsward reisde, zag ik de molen altijd
staan. Als hij draaide ging ik hier tussen de middag heen en at m’n
lunch bij de molenaar en z’n vrouw in het oude huisje naast de
molen. Wat hij mij vertelde over het molenleven heb ik onder andere in
dit boekje verwerkt. Toen de beroepsmolenaar te oud werd, kwam er een
vrijwillige molenaar die het huisje omtoverde tot een
waterschapsmuseum waarin de 2000 jarige strijd tegen het water wordt
uitgebeeld.
|
Bron: Friesch Dagblad 13 juli 2000
Bron: Wijd en Zijd, voorpagina 19 juli 2000
2002
De Heidenskipster molen fan eartiids
In
2002 maakte ik voor Willem D. Hengst het boek De Heidenskipster
molen fan eartiids. Oftewel De molens van It Heidenskip van
weleer. Hij schreef de teksten in het Frysk en leverde de meeste
foto's. Zelf verzorgde ik de opmaak van het boek en
schreef een 18 pagina’s tellende samenvatting in het
Nederlands. Het realiseren van dit boek was een reeds lang
gekoesterde wens die in 2002 werkelijkheid werd. De auteur
overleed op 4 oktober 2014.
|
2002
Het geheim van Jaap de Olieslagersknecht.
Het was voor mij een heerlijk verhaal om tot
boek te verwerken. Ik houd van molens en al helemaal van de
Zaanse. Omdat ik in de Zaanstreek ook veel mensen goed kende was
het fijn om daar steun van te krijgen. Heel fijn was ook het
contact met de familie van romanschrijver Cor Bruijn. Je kent
vast zijn boek Strijd om den Eenhoorn waarvoor de schrijver
informatie opdeed bij de bekende molenstrijder Pieter Boorsma en
waarvoor tekeningen werden gemaakt in oliemolen Het Pink.
|
Wanneer
een prachtige pelmolen in vlammen opgaat en een oude man vals
wordt beschuldigd, gaat Jaap, de knecht op oliemolen Het Pink op
onderzoek uit. Hij beleeft een meeslepend avontuur dat speelt in
de vroeg-industriële wereld langs de Zaan van rond 1900.
Talrijk waren ooit de windmolens en we worden wegwijs gemaakt in
de fascinerende wereld van zwaaiende wieken en wentelende houten
raderen die gratis windkracht omzetten in kostbare
olieproductie. Al lezend leren we alles over de werking van de
monumentale windmolen Het Pink die de tijd van het molensterven
heeft overleefd.
Het
boek is ook bewerkt voor een toneelvoorstelling en verder zijn
er educatieve tentoonstellingen in het Zaans Molenmuseum aan
opgehangen. Die trokken al jaren duizenden kinderen van het
basisonderwijs in de gemeente Zaanstad.
Review
op Bol.com van 25 april 2008: Wat een fantastisch boek. Sfeervol, deskundig,
molentechnisch verantwoord, laat zich lekker lezen, prachtig geïllustreerd
met schitterend oud en actueel fotomateriaal. Kortom een
aanrader.
Engel
Braun was de olieslager die in 2003 het eerste exemplaar kreeg
overhandigd van het boek Het geheim van Jaap de
olieslagersknecht.
Bron
van beide: De Zaankanter 2 januari 2003, geschreven door Oene van Dijk
|
2004
Weeskind tegen wil en dank
Hoofdstuk
8 uit het boek als voorbeeld van de vertelstijl die het midden
houdt tussen een modern kinderboek en good-old W.G. van
de Hulst, zoals het beschreven staat in onderstaand artikel.
|
Bron:
Wijd & Zijd 24 november 2004, geschreven door Rienk Bosma
Bron:
Leeuwarder Courant 12 november 2004
Bron:
Bolswards Nieuwsblad 17 november 2004
Bron:
Bolswards Nieuwsblad 10 november 2004
2007
Friese Molenkalender
In 2007 werd het jaar van de molens gevierd. In samenwerking met
molenvrienden werd een Friese Molenkalender gepresenteerd
waarvoor ik vier foto's leverde. Hier de maand september, de
maand van de Friese Molendag. En het kon niet missen: De
Hersteller van Sintjohannesga, waar we jaren gewoond hebben,
sierde deze maand met een foto uit mijn camera.
|
2013
Dolen door Makkumer stegen
Bron:
Bolswards Nieuwsblad 11 september 2013
Bron:
Leeuwarder Courant 27 februari 2015
2014
Opdat wij niet vergeten
Monument
oorlogsslachtoffers Tjerkwerd.
Begin 2014 werd ik vanuit het dorp benaderd met de wens de
oorlogsslachtoffers niet alleen met een monument te gedenken
maar ook met een boekje. Of ik dat kon schrijven.
Wat volgde was een speurtocht langs mensen die nog konden
verhalen over de gebeurtenissen van toen. Herinneringen, uit hun
jeugd, die in de loop der jaren gekleurd waren door de tand des
tijds. Wat was er nou eigenlijk precies gebeurd en hoe zat het
eigenlijk met de diverse bronnen die elkaar soms tegenspraken?
Op mijn speurtocht werd ik ook aangenaam verrast met
onverwachte, authentieke bronnen.
De in het collectief geheugen voortlevende drama’s wemelden
overigens van vaagheden, uiteenlopend van “ik heb wel eens
horen vertellen dat…” tot “ik weet zeker
dat..” En dan kwam er weer een variatie op wat ik al
eerder had opgetekend.
Stukje bij beetje lieten de puzzelstukjes zich leggen met dank
aan allen die met hun informatieve
wetenswaardigheden daaraan bijgedragen hebben. Naast alle
ellende werd ook een hoofdstuk over de bevrijding toegevoegd,
een verhaal dat aan het slot een onverwachte wending
nam.
Het is nog te koop voor € 10,- zolang de voorraad strekt.
|
2015 Artikel in “Molens”
Behalve
voor kwartaalblad De Utskoat van De Fryske Mole en Het Gild
Fryske Mounders worden ook wel artikelen voor andere
tijdschriften geschreven. Dit artikel is geschreven voor de
kwartaaluitgave "Molens" van de Vereniging De
Hollandsche Molen van mei 2015.
|
2015 Leven met een
hersentumor
Persbericht
van de Stichting STOP Hersentumoren.
"Na
de zomervakantie
van
2015 komt het boek
“Leven met een hersentumor” uit van schrijver Gerben D.
Wijnja. Een omvangrijk boek van 370 pagina’s over de
belevenissen die de schrijver en zijn vrouw als ouders hebben
doorgemaakt met hun zoon Jelmer die in 2013 overleed aan de
gevolgen van een hersentumor. Zijn acht jaar durende strijd was
uiteindelijk een ongelijke: hij moest zich na heel veel
ontberingen maar ook met ongekende hoogtepunten overgeven.
De opbrengst van het boek gaat naar Stichting
STOPhersentumoren.nl.
Gerben vertelt over
zijn boek: “Ik heb mijn dagboeken, aantekeningen, e-mails, het
medisch dossier en wat al niet meer geordend en in
chronologische volgorde het verhaal opgeschreven, als een
terugblik waarbij onze zorgen doorklinken, maar waarin ook
kritische opmerkingen niet weggelaten worden. Enerzijds
behandelt het zijn ziekte, anderzijds beschrijft het de wijze
waarop wij als ouders ermee hebben geworsteld. Diverse medici
gaven aan het nuttig te vinden dat ik het als boek zou uitgeven,
mede ingegeven door het feit dat zij ervan op de hoogte waren
dat ik al eerder boeken had geschreven, weliswaar geen
sociaal-medische, maar blijkbaar was het vertrouwen daarin
groot”.
Gerben schreef eerder
boeken over oude windmolens, over het Bolswarder Weeshuis, over
Kunstenaars in Tjerkwerd en over orlogsslachtoffers uit
datzelfde dorp. Ook schreef hij lesbrieven voor het
basisonderwijs. Gerben heeft in de jaren 70 de opleiding tot
schoolmeester gevolgd aan De Him in Sneek. Na zijn studie kwam
hij in Bolsward voor de klas. Nog nooit was de beleving in z’n
boeken echter zo intens als in dit boek waarin Gerben het
gevecht beschrijft dat zijn zoon leverde toen hij zo’n
ongelijke strijd streed tegen een hersentumor.
Een eerste lezer
vertelt: “Ik vroeg me af hoe het zou zijn om een levensverhaal
te lezen waarvan het verdrietige einde al voor het begin van het
eerste hoofdstuk bekend is. Dat bleek tijdens het lezen geen
enkel moment mee te spelen omdat het over het leven zelf gaat.
Een leven dat al heel snel dichtbij kwam door de diepe
betrokkenheid die je als lezer meetrekt in de wervelwind van
vele gebeurtenissen, die je hoopvol omhoog gooit en een volgend
moment weer genadeloos laat vallen”. En “Wie niet vanuit
professionele interesse leest maar vanuit persoonlijke
betrokkenheid of gewoon omdat Gerben goede boeken schrijft, zal
het boek niet snel kunnen wegleggen, je blijft willen weten hoe
het verder gaat”.
Wil
jij dit boek ook in je bezit krijgen? Mail dan naar Gerben D.
Wijnja:
gwijnja@ziggo.nl
"
Binnenkort beschikbaar
De opbrengst van het boek gaat naar
de
Stichting
STOPhersentumoren.nl.
Ook
verkrijgbaar bij genoemde Stichting via onderstaande link.
www.stophersentumoren.nl
Op
de site van It Nijs, wereldwijd nieuws in het Fries, kreeg
het boek
ruimschoots aandacht.
www.itnijs.frl
|
2015 Fotoboek Italië
Een
in eigen beheer gemaakt fotoboek
vol sfeervolle impressies van een bezoek aan
Zuid-Tirol/Noord-Italië in 2015. Full color, formaat A4, 96
pagina's met 350 foto's.
|
2015
De Utskoat sinds 1975
Van
De Utskoat, het kwartaalblad van De Fryske Mole en het Gild
Fryske Mounders, komt in december 2015 ter gelegenheid van het
40-jarig jubileum van dit blad nummer 160 uit. Een
jubileumboekje van 80 pagina's.
|
|